رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور گفت: پیش‌بینی می‌شود، پاییز سال جاری به علت تقویت مونسون، دیرتر آغاز شود و به علت تداوم لانینای ضعیف با گرایش به شرایط خنثی، انتطار می‌رود بارش‌های کمتر از نرمال در ایران و سایر نقاط غرب آسیا رخ دهد.
رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور ادامه داد: حال بحران کم‌آبی در ایران، با توسعه بی‌رویه صنایع آب‌بر و کشاورزی سنتی در مناطق نامناسب و تمرکز جمعیت در مناطقی با منابع آبی محدود تشدید شده است.
کد خبر: ۲۹۴۵۲۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۱/۱۹
آبهایی که باید برای سالهای خشک ذخیره میشد، صرف تولید برق شد
بحرانی که کشاورزان اصفهانی را راهی میدان مناقشه کرده و در نهایت آب یزد را قطع کرد و بحران آبی در کویر ایران را تبدیل به یک بحران ملی کرد می‌تواند چنان گسترده شود که امنیت غذایی کل ایران را تحت تاثیر قرار دهد. امنیتی که شاید از کمترین تبعات آن اعتراضات گسترده‌تر و بحران‌های بزرگتر اجتماعی، نابودی کشاورزی ایران و حتی خالی شدن بیشتر کشور از سکنه خواهد بود.
با تشدید بحران آب و کاهش شدید ذخایر سد‌های اطراف پایتخت، احتمال جیره‌بندی آب در تهران قوت گرفت. کاهش بارندگی، فرسودگی زیرساخت‌های آبی، سیاست‌های خودکفایی در کشاورزی، رشد جمعیت، افزایش مصرف و مشکلات کلان سیاست‌گذاری از مهم‌ترین دلایل بحرانی شدن اوضاع آب در کشور هستند.
اگر روند کنونی، بدون تغییر فوری و یا یافتن راهکاری، ادامه یابد، تهران تا سال ۱۴۱۰ با کمبود ۵۰۰ میلیون مترمکعبی آب مواجه خواهد شد، و این موضوع نه تنها زندگی روزمره شهروندان، بلکه امنیت غذایی و اقتصادی پایتخت را نیز تهدید می‌کند.
تراژدی قصه اینجاست که بحران فقر در ایران یکدست نیست. سیستان و بلوچستان با نرخ فقر ۶۴ درصدی و هرمزگان، ایلام، و کهگیلویه و بویراحمد با شیوع سوءتغذیه مزمن و کوتاهی قد کودکان، نماد نابرابری منطقه‌ای هستند. در مقابل، نرخ فقر در تهران ۱۳ درصد و در استان‌های اصفهان و مازندران زیر ۸ درصد است. این اختلاف فاحش، نتیجه تمرکزگرایی در توسعه، توزیع ناعادلانه منابع و غفلت از مناطق مرزی است.
فرونشست زمین، این پدیده خاموش، اما ویرانگر، اکنون به یکی از چهار ابرچالش زیست‌محیطی ایران تبدیل شده است. بر اساس داده‌های مرکز پژوهش‌های مجلس، ۵۶ هزار کیلومتر مربع از پهنه ایران معادل مساحت کشور کرواسی در معرض فرونشست با نرخ سالانه بیش از ۱۰ سانتیمتر قرار دارد.
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: اگر پمپاژ درست و برنامه حفاظتی از جمله لایروبی در تالاب میانکاله و خلیج گرگان مطابق برنامه انجام نگیرد، ما در سال ۱۴۰۸ تا ۱۴۱۰ کل خلیج گرگان را از دست خواهیم داد.
همیشه گفته شده در دیپلماسی آب، مذاکره بین دو کشور، بهترین راه حل است. اکنون اصلا راهکار این نیست که به سازمان‌های بین المللی شکایت کنیم یا وارد دعوا شویم، چون سرشاخه‌های آب در افغانستان است و این روش به جایی نمی‌رسد. بهترین راه حل، گفت‌و‌گو بین دو کشور همسایه است.
این پژوهشگر حوزه آب درباره تشدید ناترازی آب در نیم قرن گذشته اظهار کرد: از ۶۰ سال پیش، به ویژه بعد از نیمه دوم انقلاب، به دلیل حفر چاه‌های متعدد، متوجه می‌شویم که تراز منابع آب‌های کشور، و به ویژه آب‌های زیرزمینی، تحت‌الشعاع حفاری‌های بی‌رویه قرار گرفته است.
در حالی که ترکیه با پروژه‌های خود به‌ویژه سد‌های متعدد در نواحی مرزی به بهره‌برداری از منابع آبی پرداخته، ایران با کمبود آب و مشکلات ناشی از عدم اجرای معاهدات گذشته روبه‌روست. سد‌های ترکیه نه تنها منابع آبی ایران را تهدید می‌کنند، بلکه ناتوانی ایران در اعمال نظارت‌های بین‌المللی و پیگیری معاهدات آبی، وضعیت را پیچیده‌تر می‌کند. در نهایت باید گفت که آب به‌عنوان یک منبع مشترک، نیازمند سیاست‌های مشترک است. اما تا وقتی که ایران به‌جای اقدامات فوری، به مذاکره‌های بی‌نتیجه دل خوش کرده باشد، سراب سیاست‌های آبی طالبان همچنان سایه خود را بر منطقه خواهد افکند.
کارشناس محیط زیست می‌گوید: در دهه ۱۳۹۰-۱۴۰۰ بارندگی ایران به طور متوسط حدود ۱۱ درصد، آب‌های سطحی حدود ۴۴ درصد و آب‌های تجدیدپذیر حدود ۳۲ درصد کاهش یافته است. در دهه‌های اخیر میانگین دمای شهر‌های اصلی ایران حدود ۰.۶ درجه سانتی‌گراد افزایش یافته است.
چالش در ساختار بند انحرافی کمال‌خان، با افزایش بارش‌ها در حوضهٔ آبریز هیرمند یک‌بار دیگر خودش را به‌شکل جدی نشان داده است. گزارش‌ها و تحلیل‌های کارشناسی علاوه‌بر اخبار رسمی منتشرشده از افغانستان نشان می‌دهد آورد هیرمند به‌میزان قابل‌توجهی افزایش پیدا کرده است.
تالاب‌ها به عنوان یکی از مهم‌ترین زیست‌بوم‌های طبیعی، دارای کارکرد‌های مختلفی هستند. مرکز پژوهش‌های مجلس، اما نوشته، در دهه‌های اخیر به علت مدیریت نادرست منابع آبی کشور و نوسانات شدید اقلیمی، اغلب تالاب‌های کشور با مشکل خشکی و تهدید بقا مواجه شده‌اند.
یک کارشناس هواشناسی با ارائه گزارشی از تاریخچه بارورسازی ابر‌ها و طرح‌های مطالعاتی در این زمینه اظهار کرد: کشور‌های بسیاری به موضوع بارورسازی ابر‌ها پرداخته‌اند و مقالات بسیاری در مجلات معتبر علمی به چاپ رسیده است، اما در هیچ یک از آن‌ها موردی یافت نمی‌شود که ادعا کرده باشند از این طریق مشکل کم آبی و خشکسالی را حتی در مناطق کوچک و برای کوتاه مدت حل کرده باشند.